خاک‌های مخصوص گلدان برای استفاده خانگی بسیار مناسب هستند، زیرا توانایی نگهداری آب را در خود دارند. برخلاف تصور رایج، خاک گلدان بهتر از خاک باغچه نیست؛ هر کدام مزایا و معایب خود را دارند. مهم این است که هدف خود را از استفاده از خاک مشخص کنید تا بهترین خاک را برای گلدان خود انتخاب کنید. تنها نکته این است که خاک گلدان از خاک باغچه گران‌تر است.
خاک مناسب برای گلدان خانگی باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
سبک باشد.
حاوی مواد ارگانیک مانند خاک اره باشد.
شباهت زیادی به خاک طبیعی داشته باشد.
عقیم باشد و میکروارگانیسم‌های مضر نداشته باشد.
خاک‌ها به دو دسته خاک معدنی و عالی تقسیم می‌شوند. برای تهیه بهترین خاک برای گلدان باید از هر دو نوع آن استفاده کرد. اگر قصد دارید خاک گلدان را خودتان تهیه کنید، می‌توانید از روش‌های مختلفی بهره بگیرید.
حدود 45 درصد شن یا ماسه شکسته
حدود 15 درصد کمپوست
حدود 15 درصد رس برای حفظ آب
حدود 10 درصد مواد مکمل
حدود 10 درصد کوکوپیت
برای تقویت خاک می‌توان از پوست پرتقال، پوست درختان خرد شده و … استفاده کرد. همچنین می‌توانید با توجه به نوع گیاه، درصدها را تغییر دهید. کمپوست نیز از ترکیبات مهم خاک است که می‌توان آن را در خانه تهیه کرد.
برای ساخت خاک برگ، باید ابتدا برگ‌های خشک را جمع‌آوری کرده و در یک گودال قرار دهید. سپس آنها را آبپاشی کرده و اوره یا ازته به آن اضافه کنید. پس از مدتی، خاک برگ مورد نظر شما آماده خواهد شد.
برای تست کیفیت خاک، مقداری از آن را مرطوب کرده و در دست خود قرار دهید. سپس دست خود را باز کنید. اگر خاک به صورت مچاله باقی ماند، خاک سنگین است و زهکشی خوبی ندارد. اما اگر خاک از هم پاشید، بهترین خاک برای گلدان است.
یک محیط کاشت مناسب باید توانایی ترکیب احتباس آب با زهکشی مناسب را داشته باشد، از ریشه‌های گیاه حمایت کرده و تغذیه کافی را برای گیاه فراهم کند. اما بهترین بستر برای گیاهان چیست؟ هر گیاهی نیازهای خاص خود را دارد. به عنوان مثال، کاکتوس‌ها که برای زنده ماندن در خاک‌های خشک و شنی تکامل یافته‌اند، در خاک مرطوب و غنی از هوموس که برای سرخس‌ها مناسب است، رشد نمی‌کنند.
به همین دلیل، هیچ محیط کاشتی که برای تمامی گیاهان مناسب باشد، وجود ندارد. با این حال، چند عنصر وجود دارد که اکثر گیاهان آپارتمانی به خوبی با آنها سازگار هستند. به طور مثال، تقریباً تمامی گیاهان آپارتمانی خاکی را ترجیح می‌دهند که سبک و دارای زهکشی بالا باشد. این نوع بستر اجازه می‌دهد تا اکسیژن به راحتی به ریشه‌ها برسد. اما بیشتر گیاهان همچنین به محیطی نیاز دارند که آب را به خوبی در خود نگه دارد تا ریشه‌ها در مواقع نیاز به آب دسترسی داشته باشند.
در ابتدایی‌ترین حالت، محیط‌های گلدانی را می‌توان به چند ماده اساسی تقسیم کرد. این مواد شامل عنصری برای حفظ آب، عنصری برای بهبود زهکشی، ماده‌ای برای غنی‌سازی خاک با مواد مغذی و ماده‌ای برای تخلخل خاک و گردش هوا می‌شوند. اغلب، موادی استفاده می‌شوند که بیش از یک وظیفه را انجام می‌دهند. به عنوان مثال، ورمیکولیت هم زهکشی و هم احتباس آب را بهبود می‌بخشد.
کوکوپیت: محصولی زائد از پوسته‌های خرد شده نارگیل که گردش هوا، زهکشی و احتباس آب را فراهم می‌کند.
کمپوست: محصولی زائد از تجزیه مواد آلی که مواد مغذی و احتباس آب را تامین می‌کند.
کود: محصولات طبیعی یا مصنوعی که مواد مغذی را به محیط اضافه می‌کند.
پیت ماس: نوعی خزه از باتلاق‌های عرض‌های جغرافیایی شمالی که گردش هوا، زهکشی و احتباس آب را فراهم می‌کند.
پرلیت: ماده معدنی آتشفشانی که زهکشی را بهبود می‌بخشد.
پوست خرد شده: رایج در مخلوط‌های ارکیده که هوادهی را تامین می‌کند.
خزه اسفاگنوم: مشابه پیت ماس، اما از لایه بالایی جوان‌تر باتلاق‌ها به دست می‌آید و زهکشی، حفظ آب و هوادهی را فراهم می‌کند.
ورمیکولیت: ماده معدنی استخراج شده برای بهبود زهکشی.
علاوه بر این مواد، اغلب پوسته برنج، تراشه‌های ریخته‌گری، ماسه، خاک سطحی، الیاف کناف، سنگ‌های آتشفشانی مانند آکادما، شن، زغال چوب و پوکه نیز برای ایجاد خاک گلدان یا اصلاح خاک به کار می‌روند. با استفاده از این مواد می‌توان بستری مناسب و متعادل برای گیاهان آپارتمانی فراهم کرد که به رشد بهتر آنها کمک کند.
خاک مخلوط کاکتوس به گونه‌ای طراحی شده که زهکشی بسیار خوبی داشته باشد و آب زیادی را در خود نگه ندارد. این نوع خاک حاوی مقدار زیادی مواد آلی نیست و معمولاً شامل ماسه، سنگ گدازه، پرلیت، پوکه، سنگ ریزه و شن است. این خاک برای گیاهانی که به آب کمی نیاز دارند و ریشه‌های کم عمقی دارند، ایده‌آل است. مخلوط‌های کاکتوس برای ساکولنت‌ها، کاکتوس‌ها و گیاهان مدیترانه‌ای مانند پونه کوهی، مریم گلی و آویشن مناسب هستند و انتخابی عالی برای شروع کاشت و پرورش دانه‌ها به شمار می‌آیند.
مخلوط‌های ارکیده به گونه‌ای ساخته شده‌اند که مقدار زیادی هوا در اطراف ریشه‌های گیاه گردش کند. این مخلوط‌ها معمولاً شامل مواد درشت مانند پوست، خزه و کوکوپیت هستند. علاوه بر استفاده در گلدان‌های ارکیده، این محیط برای رشد بیشتر انواع اپی فیت‌ها (گیاهانی که برای تغذیه از ریشه‌های هوایی خود استفاده می‌کنند و به خزه روی درختان یا سنگ‌ها می‌چسبند، مانند پوتوس، هویا، برگ انجیری، گونه فیکوس و فیلودندرون) ایده‌آل است.
مخلوط‌های گلدان استاندارد برای بیشتر گیاهان آپارتمانی مناسب هستند و معمولاً کمپوست، پرلیت، ورمیکولیت و خزه را ترکیب می‌کنند. این مخلوط‌ها برای تقریباً هر نوع گیاهی به جز کاکتوس‌ها و ساکولنت‌ها استفاده می‌شوند. از آنجایی که هر گونه گیاهی نیازهای خاص خود را دارد، بهتر است تحقیق کنید تا دقیقاً مشخص شود چه ترکیبی برای گیاه شما مناسب است. به عنوان مثال، برای سرخس‌ها، کالاتیاها و آلوکازیاها، می‌توانید دو قسمت کمپوست، دو قسمت خاک گلدان و یک قسمت خزه را ترکیب کنید.
این ترکیبات خاک به شما کمک می‌کنند تا محیطی مناسب و بهینه برای رشد گیاهان خود فراهم کنید و از سلامت و شادابی آنها اطمینان حاصل نمایید.
در تست خاک، میزان اسیدی یا قلیایی بودن آن نیز مهم است که بسته به نوع گیاه، بر کیفیت خاک تأثیرگذار است. با توجه به این نکات، می‌توانید بهترین خاک را برای گلدان‌های خود انتخاب کنید و از رشد بهتر گل و گیاهان خود لذت ببرید.
